Bài thực hành 50: Chọn Bạn mà chơi
👉TẢI EBOOK PDF SÁCH "THE DAILY STOIC" TIẾNG VIỆT BẢN MỚI 2022
👉TẢI EBOOK PDF SÁCH "SỔ TAY CHỦ NGHĨA KHẮC KỶ - TƯ TƯỞNG VƯỢT THỜI ĐẠI ĐỂ GẶT HÁI SỨC BẬT TINH THẦN, TỰ TIN VÀ ĐIỀM TĨNH"
“Không kết thân với những người không phải triết gia. Tuy nhiên, nếu phải kết thân với họ, hãy cẩn thận không để bản thân hạ xuống cùng đẳng cấp với họ; vì nếu bằng hữu ngươi không phải người tốt đẹp gì, sớm muộn những người kết thân với kẻ đó cũng sẽ bị cái không lành mạnh ấy ảnh hưởng, cho dù trước đó có là người chính trực thế nào đi nữa.”
– EPICTETUS
Không phải lúc nào chúng ta cũng có thể lựa chọn người chúng ta phải tiếp xúc. Đó là lý do tại sao các nhà Khắc kỷ đưa ra rất nhiều cách để đối phó với những người không mấy dễ chịu. Nhưng ở một mức độ nào đó, chúng ta có thể chọn người nào làm bạn. Chúng ta có thể chọn người mà chúng ta muốn dành thời gian cùng. Chúng ta có thể lựa chọn tham gia sự kiện nào và đi cùng với ai.
Như Epictetus nói, nếu chơi với bạn xấu, chúng ta cũng có thể bị nhiễm thói hư tật xấu của họ. Đây là lý do tại sao Seneca cảnh báo chúng ta rằng thói hư tật xấu cũng như bệnh truyền nhiễm – tốc độ lây lan như cháy rừng nhưng lại âm thầm không dễ phát hiện.
Đây gọi là áp lực từ bạn bè (peer pressure) – chúng ta làm những điều mà chúng ta thường không làm. Chúng ta đột nhiên hành động trái với giá trị đạo đức của mình. Chúng ta bắt chước những người xung quanh mình. Có lẽ bạn đã từng nghe câu nói nổi tiếng của Jim Rohn trước đây: “Bạn là trung bình của năm người mà bạn dành nhiều thời gian nhất”.
Đó là lý do tại sao chúng ta nên lựa chọn bạn bè của mình một cách cẩn thận. Họ có sức mạnh để kéo bạn xuống hoặc giúp bạn đi lên. Bạn trở nên tốt hơn, nhờ những người bạn này, hoặc bạn trở nên tệ hơn vì họ.
“Tránh tiếp xúc với những kẻ thấp kém. Những kẻ khi còn tỉnh táo cũng không biết chừng mực thì lúc say rượu sẽ càng trở nên trơ tráo đến liều lĩnh.” Seneca đã nói ra một quan điểm hết sức hợp lý. Ông đã đưa ra giải pháp gì?
“Hãy tiếp xúc với những người giúp ngươi tiến bộ.”
Lúc này đây, bạn có những người mà bạn yêu quý, nhưng cũng có những người sẽ tìm cách kéo bạn xuống kể cả khi đang tỉnh táo, chỉ với lối sống của họ. Họ lười biếng. Họ không quan tâm đến các tiêu chuẩn đạo đức. Họ không quan tâm đến việc cải thiện bản thân, càng không nói đến việc thực hành chủ nghĩa Khắc kỷ. Họ cho rằng đó là chủ đề nhàm chán và khó chịu nhất mà bạn từng chia sẻ với họ.
Cần làm gì với những người đó? Epictetus nói, “Chìa khóa là chỉ duy trì mối quan hệ với những người giúp ngươi trở nên tốt đẹp hơn, những người thúc đẩy ngươi trở thành phiên bản tốt nhất.”
Vì vậy, hoặc là họ sẵn sàng thay đổi để cải thiện bản thân, hoặc là bạn dành ít thời gian hơn với họ. Nếu bạn bè của bạn không thúc bạn trở tốt hơn, không khuyến khích bạn tiến lên phía trước, thậm chí không ủng hộ bạn trong việc theo đuổi những giá trị đạo đức, thì đã đến lúc ngừng chơi với họ.
Bạn không cần phải từ biệt và không bao giờ gặp lại họ, nhưng bạn có thể chủ động dành ít thời gian hơn với họ. Bạn vẫn có thể trò chuyện với họ, sẽ có người sẵn sàng lắng nghe về những kiến thức bạn mới học được, những ý tưởng bạn có hay những hoạt động bạn tham gia.
Seneca cũng khuyên nên dành ít thời gian hơn với những người luôn phàn nàn: “Vì người luôn bực bội và than vãn về mọi thứ chính là kẻ thù của sự bình thản.”
Ngoài việc dành ít thời gian hơn với những người phàn nàn và những người đã kéo chúng ta xuống, chúng ta nên cố gắng dành nhiều thời gian hơn với những người có khả năng làm cho chúng ta trở nên tốt hơn. Điều này hoàn toàn hợp lý, vì nếu bạn chơi với một tấm gương sáng, bạn sẽ có nhiều khả năng trở thành người như vậy.
Bạn tìm những người như thế ở đâu? Hãy dùng nhiều cách. Hãy thử tham gia một lớp học yoga, tham dự các buổi hội thảo TED talks hoặc các buổi hội thảo khác, tham gia câu lạc bộ sách hoặc một khóa học ngôn ngữ hoặc bất cứ điều gì. Tôi chắc rằng có rất nhiều người ngoài kia mà bạn có thể học hỏi.
Tuy nhiên, hãy nhớ rằng bạn cũng không hoàn hảo. Tất cả chúng ta đều có những thất bại. Vì vậy, trong khi tìm cách mở rộng mối quan hệ với những người tốt đẹp hơn, chúng ta không được quên rằng chúng ta cũng có thiếu sót. Chúng ta cũng mắc sai lầm, không phải lúc nào chúng ta cũng công bằng và chúng ta cũng có lúc cằn nhằn. Hãy nhớ lấy điều này.
Tóm lại, chọn bạn mà chơi chính là chọn những người bạn muốn dành phần lớn thời gian cùng họ, đồng thời cũng là những người sẽ không làm lãng phí thời gian quý báu của bạn.
Có vô số những thói hư tật xấu làm lãng phí thời gian xung quanh ta, vì thế ta cần chú ý tới những việc chúng ta làm và những người chúng ta tiếp xúc.
Kết luận lại, nếu bạn muốn trở thành người giỏi nhất có thể, hãy chơi với những người giỏi nhất. Nếu bạn không muốn trở nên tức giận và khó chịu, đừng dành thời gian cho những người có khả năng khiến bạn tức giận và khó chịu.