Bài thực hành 40: Không ai có chủ đích làm điều sai trái
👉TẢI EBOOK PDF SÁCH "THE DAILY STOIC" TIẾNG VIỆT BẢN MỚI 2022
👉TẢI EBOOK PDF SÁCH "SỔ TAY CHỦ NGHĨA KHẮC KỶ - TƯ TƯỞNG VƯỢT THỜI ĐẠI ĐỂ GẶT HÁI SỨC BẬT TINH THẦN, TỰ TIN VÀ ĐIỀM TĨNH"
“Khi một người tán thành với điều sai trái, hãy biết rằng người đó không thực sự muốn vậy, vì như Plato đã nói: ‘không một linh hồn nào chấp nhận bị tước đoạt khỏi sự thật’, [người đó tán thành với điều sai trái] vì điều sai trái đó trong mắt anh ta có vẻ là điều đúng đắn.”
– EPICTETUS
Mọi người làm những gì họ cho là đúng. Nếu họ làm sai, đó là bởi vì họ cho rằng điều mình làm là đúng dưới góc nhìn của mình.
Vì vậy, chúng ta không nên đổ lỗi cho mọi người, ngay cả khi họ đối xử với chúng ta một cách thô lỗ và bất công. Họ không cố ý làm những điều đó. Như Socrates đã nói: “Không ai tự nguyện làm sai.”
Chúa Giêsu đã nói điều tương tự sau khi Người bị treo trên thập giá, và bị đánh đập, xỉa xói và sỉ nhục. Bất chấp tình huống không mấy dễ chịu, Chúa Giêsu nhìn lên trời và thốt lên: “Lạy Cha, xin tha thứ cho họ, vì họ không biết mình đang làm gì.”
Những người theo chủ nghĩa Khắc kỷ tin rằng mọi người hành động theo những gì họ cho là tốt nhất. Nếu họ nói dối, đó là vì họ nghĩ rằng điều này sẽ có lợi cho họ. Nếu họ ăn cắp, họ nghĩ đó là điều tốt nhất có làm. Nếu họ xấu tính, đó là vì họ cho rằng trở nên xấu tính sẽ giúp họ hưởng lợi từ tình huống đó.
Họ thiếu sự khôn ngoan nhất định. Họ không biết điều gì đúng và điều gì sai. Và ngay cả khi họ biết những gì họ đang làm có thể là sai trái, họ vẫn nhầm tưởng rằng điều đó sẽ có lợi cho họ.
Vấn đề là, họ không cố ý làm sai. Họ chỉ không nhận thức được.
Chúng ta phải kiên nhẫn với những người này. “Có những người nhạy bén và có những người thì chậm hiểu”, Musonius tiếp tục nhắc nhở chúng ta: “Một số được nuôi dưỡng trong một môi trường tốt hơn; số khác phải sống trong điều kiện tồi tệ hơn, có thói quen và giáo dục thấp kém, đòi hỏi nhiều công sức và chỉ dẫn cẩn thận hơn để chỉ bảo và giúp họ thấm nhuần những bài học – cũng như cách một cơ thể ốm yếu cần nhiều sự chăm sóc hơn một cơ thể khỏe mạnh.”
Đừng quên rằng chúng ta được ưu ái. Không phải ai cũng được nuôi dạy như chúng ta. Mỗi người có bộ gen, trình độ học vấn và tuổi thơ khác nhau. Những điều này ảnh hưởng rất lớn đến một cá nhân và đó không phải là điều chúng ta có thể kiểm soát.
Tương tự với một cơ thể ốm yếu cần nhiều thời gian để chữa lành hơn một cơ thể khỏe mạnh; so với một người có bậc cha mẹ thông thái và được học hành tử tế thì một người không thông minh cần nhiều thời gian hơn để bắt kịp và hiểu.
Thật vô lý khi tức giận với những người này. Đó không phải là lỗi của họ. Một cách tốt hơn nhiều để ứng phó với họ là hãy làm gương. Thay vì phản ứng một cách tức giận, hãy phản ứng một cách tử tế và thấu hiểu. Thay vì phán xét, hãy cố gắng giúp đỡ và hỗ trợ họ.
Bất cứ khi nào bạn bắt gặp tình huống ai đó hành động sai trái, hãy coi đó là cơ hội để phát triển. Bởi vì bạn có thể dùng tình huống đó để thực hành các đức tính như sự tự chủ, sự tha thứ, lòng nhân từ và sự kiên nhẫn.
Marcus nói rằng điều quan trọng là phải ghi nhớ điều này: “Như Plato đã nói, mọi linh hồn đều bị tước đoạt khỏi sự thật dù nó không mong muốn. Điều này cũng tương tự đối với sự công bằng, sự tự chủ, thiện chí với người khác và mọi đức tính khác. Cần thường xuyên nhắc nhở bản thân điều này, vì nó sẽ giúp ngươi đối xử nhẹ nhàng hơn với mọi người.”