Bài thực hành 10: Đánh giá một ngày: Thói quen buổi tối
👉TẢI EBOOK PDF SÁCH "THE DAILY STOIC" TIẾNG VIỆT BẢN MỚI 2022
👉TẢI EBOOK PDF SÁCH "SỔ TAY CHỦ NGHĨA KHẮC KỶ - TƯ TƯỞNG VƯỢT THỜI ĐẠI ĐỂ GẶT HÁI SỨC BẬT TINH THẦN, TỰ TIN VÀ ĐIỀM TĨNH"
“Ta tận dụng cơ hội trở thành người bào chữa tại phiên tòa của chính mình. Khi bóng đêm bao phủ và người vợ đã chìm vào giấc ngủ, ta bắt đầu thói quen đánh giá lại một ngày của mình, xem xét lại những gì ta đã làm và đã nói. Ta không giấu diếm hay bỏ qua bất cứ chi tiết nào. Ta không cần phải sợ hãi đối mặt với lỗi lầm khi ta có thể nói rằng: ‘Ta không còn lặp lại lỗi lầm này nữa. Vì thế ta tha thứ cho bản thân’”
– SENECA
Hãy chuẩn bị cho một ngày của bạn vào buổi sáng và đánh giá sự tiến bộ của bạn vào buổi tối. Vào cuối mỗi ngày, hãy ngồi xuống với nhật ký của bạn và xem lại: Bạn đã làm gì? Bạn làm tốt điều gì? Làm không tốt điều gì? Làm thế nào bạn có thể cải thiện?
Hãy liên tục quan sát bản thân và đưa ra đánh giá cá nhân mỗi ngày. Giống như Marcus Aurelius đã làm trong Suy tưởng. Ông ngồi ngẫm nghĩ về một ngày để có được sự thông suốt và viết lá thư hoàn toàn cho chính mình, không phải cho công chúng. Và hai nghìn năm sau chúng ta vẫn tìm đọc nó . . .
Seneca nói rằng nếu chúng ta muốn tâm trí của mình trưởng thành, chúng ta phải cải thiện bản thân bằng cách đặt những câu hỏi như:
⦁ Mình đã bỏ thói quen xấu nào ngay hôm nay?
⦁ Mình đã chống lại lỗi lầm nào?
⦁ Mình đã cải thiện hơn ở khía cạnh nào?
Seneca so sánh việc tự đánh giá này giống như việc bào chữa tại tòa án của chính mình mỗi tối. Ông phán xét hành động của mình và cố gắng không mắc lại những sai lầm tương tự. Ông nói, một người có đức hạnh sẽ thấy vui mừng khi nhận được lời khuyên, trong khi một người không có đức hạnh bực bội với mọi góp ý.
Epictetus khuyên bạn nên đặt những câu hỏi tương tự trước khi đi ngủ để xem xét lại hành vi của mình. Ngoài ra, nên nhắc nhở bản thân những việc chưa hoàn thành, để đảm bảo rằng bạn sẽ hoàn thành chúng vào ngày hôm sau.
Việc tự đánh giá mỗi tối sẽ giúp bạn kiểm soát được những cảm xúc tiêu cực của mình, vì trong tiềm thức bạn biết rằng mình sẽ bị phán xét mỗi tối. Vì vậy, bạn có thể giải tỏa bớt sự tức giận hay các những cảm xúc kích động khác. Seneca nói rằng bạn thậm chí sẽ ngủ ngon hơn.
Quan trọng nhất là, thói quen suy ngẫm này sẽ góp phần giúp bạn luôn chú tâm cả ngày dài. Sự chú ý, cách gọi của những người theo chủ nghĩa Khắc kỷ, là điều kiện tiên quyết để thực hành Chủ nghĩa Khắc kỷ. Nếu bạn muốn thể hiện phiên bản tốt nhất của mình mọi lúc, bạn phải nhận thức được hành động của mình. Nếu không, bạn có thể mất cảnh giác và cuốn theo những phản ứng kích động. Và về cơ bản, bạn từ bỏ việc trở thành một triết gia bởi vì bạn không nhận thức được điều mình làm. Bạn không hề chú tâm.
Đây là lý do tại sao thói quen đánh giá hàng ngày trở nên rất quan trọng trong triết học Khắc kỷ – nếu bạn không biết mình đã sai ở đâu, thì sao bạn có thể cải thiện? Nếu bạn không biết cách bạn muốn cư xử trong cuộc sống, bạn có thể là phiên bản tốt nhất của mình như thế nào?
Ví dụ, vào một buổi tối, bạn đánh giá rằng bạn đã hành xử như một tên khốn khi tham gia giao thông, khi bị người khác tạt xe thì bạn đã điên tiết và la hét. Lần tới khi bạn thấy mình trong tình huống tương tự và nếu bạn đủ chú tâm, bạn quyết định hành động một cách đúng đắn hơn và trở nên bình tĩnh, kiên nhẫn và tha thứ.
Đây là việc nên làm mà không cần nghĩ ngợi. Dành năm phút mỗi tối để tua lại các sự kiện trong ngày và xem xét lại hành động của bạn. Bạn đã làm tốt những gì? Làm không tốt những gì? Có điều gì làm bạn khó chịu không? Bạn có trải qua sự tức giận, ghen tị, sợ hãi không? Làm thế nào bạn có thể cải thiện?
Kết hợp với thói quen buổi sáng, đây là công cụ cải thiện bản thân hoàn hảo: Sự chuẩn bị tinh thần của bạn kết hợp với đánh giá bản thân sẽ dẫn đến việc không ngừng học hỏi và phát triển bản thân. Thêm vào đó, nó sẽ khiến bạn chú tâm hơn đến từng hành động của mình.
Cá nhân thì tôi thực hành bài tập mang tên: Tốt, tốt hơn, tốt nhất. Tôi tự hỏi mình ba câu hỏi đơn giản:
⦁ Tốt: Hôm nay tôi đã làm gì tốt?
⦁ Tốt hơn: Tôi có thể cải thiện như thế nào? Tôi có thể làm gì tốt hơn thế?
⦁ Tốt nhất: Tôi cần làm gì nếu muốn trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình?
Chú ý: Luôn tử tế và bao dung với bản thân.
Hãy bao dung với chính mình. Bạn đang cố gắng hết sức, đó là tất cả những gì bạn có thể làm. Và ngay cả khi bạn cảm thấy không tốt lắm, điều đó là bình thường, mọi người đều phải vật lộn và trải qua những thất bại. Hãy ghi nhớ điều này: luôn tử tế với chính mình.